Szabla Marszałka

Przemówienie Marszałka Śmigłego Rydza w Katowicach, XV Rocznica 3 Powstania Śląskiego, 3 maja 1936r. Na pasie Marszałka widoczna szabla wz. 34 tzw. Ludwikówka

Szabla oficerska kawalerii wz.1934 wręczona Marszałkowi Polski Edwardowi Rydzowi-Śmigłemu przez Suchedniowską Hutę Ludwików w Kielcach z okazji nominacji na Marszałka Polski w 1936 roku. Szabla ta została zaprojektowana tylko jako szabla kawaleryjska i była ostatnią polską szablą bojową.
Huta Ludwików produkowała szable wz.1934 dla żołnierzy kawalerii do momentu wybuchu II wojny światowej. Oficerska wersja szabli wz.1934 jest prawdopodobnie jedynym, potwierdzonym historycznie egzemplarzem tej szabli. Głownia taka sama jak u szabel żołnierskich z tą różnicą, że niklowana, dł. 830 mm, szer. u nasady 34 mm, krzywizna 33 mm szlifowana obustronnie w szerokie zbrocze biegnące od nasady do pióra, oraz z obustronną bruzdeczką à la Montmorancy na przygrzbieciu. Grzbiet płaski, pióro obosieczne. Sztych decentryczny, przygrzbietowy. Na zewnętrznym płazie wytrawiony kartusz, wewnątrz którego stylizowany ornament roślinny oraz napis "NACZELNEMU WODZOWI". Na progu głowni wybite "HL" [Huta Ludwików] i numer "35". Oprawa rękojeści mosiężna, krzyżowo-kabłąkowa. Grzbietowe ramię jelca z pierścieniem na końcu. Przednie ramię załamane po kątem 90º przechodzi w kabłąk połączony z głowicą. Kapturek głowicy przechodzi w długi warkocz dochodzący do jelca. Okładziny rękojeści drewniane, polakierowane na czarno, przymocowane do trzpienia za pomocą stalowych wkrętów z mosiężnymi tulejkami. Pod jelcem owalna skórzana podkładka. Pochwa z blachy stalowej, niklowanej, dł. 855 mm. Pochwa w odróżnieniu od pochew szabel żołnierskich wz.1934 posiada dwie ryfki z brajcarkami w kształcie wypukłych pierścieni z nieruchomymi ogniwkami, w których ruchome kółka nośne śr. 19 mm. Pochwa zakończona prostokątną ostrogą, z dłuższym przednim ramieniem.

Szabla wz. 34

Szabla, głownia dł. 827 mm, szer. u nasady 34 mm, grub. 8 mm, krzywizna 30 mm, szlifowana obustronnie w szerokie zbrocze biegnące od nasady do pióra, oraz z obustronną bruzdeczką à la Montmorancy dł. 510 mm na przygrzbieciu. Grzbiet płaski, pióro obosieczne. Sztych decentryczny, przygrzbietowy. Po stronie zewnętrznej, u nasady wybite: orzeł - godło państwowe oraz "S. wz.34.", po wewnętrznej: "H.LUDWIKÓW // KIELCE". Na grzbiecie, u nasady numer fabryczny: " C 5997" oraz znak kontroli "K / 2" w owalu. Rękojeść mosiężna, zamknięta, jednokabłąkowa. Jelec prosty, z płaskim obustronnym krzyżykiem. Wąsy jelca o ściętych poziomo końcach, dł. 48 mm. Grzbietowe ramię jelca pośrodku przewężone, zakończone łezkowatym otworem na temblak. Przednie ramię jelca zwężające się, na końcu przechodzi w płaski, załamany pod kątem prostym kabłąk, u góry owalnie załamujący się ku głowicy i z nią połączony. Głowica z dziobem pochylona lekko ku przodowi, z krótkim kapturkiem, na szczycie którego mosiężna nakrętka z wycięciem na klucz, nakręcona na nagwintowany koniec trzpienia głowni. Okładziny uchwytu rękojeści drewniane, złożone z dwóch nakładek naciętych w ukośne rowki i przymocowanych do trzpienia dwiema stalowymi śrubami z wycięciem na wkrętak, z mosiężnymi, okrągłymi, ząbkowanymi nakrętkami, otaczającymi śrubę po obu stronach. Przy jelcu mosiężny pierścień szer. 5 mm, z odpowiednimi wycięciami na wąsy. Pochwa dł. 850 mm, z blachy stalowej. Ujście pochwy zakończone lekko rozszerzonym kołnierzem, mocowanym na wcisk. Poniżej kołnierza, 102 mm poniżej umieszczona przy pochwie jedna ryfka w kształcie lekko wypukłego pierścienia szer. 11 mm, z nieruchomym ogniwkiem, w którym ruchome kółko śr. wew. 20 mm. Pochwa zakończona prostokątną ostrogą, z dłuższym przednim ramieniem. Na ostrodze wybity numer fabryczny: "C 5997".  Różnorodność wzorów i nienajlepszy stan techniczny szabel znajdujących się na wyposażeniu kawalerii Wojska Polskiego, skłoniło Ministerstwo Spraw Wojskowych do powołania w sierpniu 1928 r. komisji mającej przygotować projekt nowej szabli. Komisja stwierdziła, że przepisowe szable polskie wz.1921 i wz.1921/22 nie spełniają wymagań technicznych i estetycznych, dlatego też przedstawiono kryteria jakie powinna spełniać szabla na rozpisanym przez Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu konkursie. Nowa szabla miła być przystosowana do rąbania i kłucia, odpowiednio wyważona, lekko zakrzywiona, okładziny rękojeści nie mogły być wykonane z metalu, pochwa powinna być wykonana ze stali nierdzewnej, o odpowiedniej wytrzymałości. Na konkurs nadesłano siedem modeli szabel. Prototypy szabel zakwalifikowanych do dalszej części konkursu zostały skierowane do pułków kawalerii w celu przeprowadzenia prób użycia. Kwestionariusze dotyczące modelowych egzemplarzy szabel wypełnione przez wytypowane pułki posłużyły do opracowania przez Instytut Badań Materiałów Uzbrojenia ostatecznego wzoru szabli dla kawalerii. Prace komisji zakończyły się w 1935 r. Następstwem tego było zatwierdzenie przez ministra spraw wojskowych w sierpniu 1935 r. szabli wz.1934 jako obowiązującej. Do września 1939 roku wyprodukowano ok. 40.000 sztuk tej szabli. Autorami projektu nowej szabli dla polskiej kawalerii lat trzydziestych zostali : pułkownik Tomasz Dobrzański i generał Mikołaj Waraksiewicz.

Promocja podchorążych w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, Marszałek Edward Rydz-Śmigły wręcza prymusowi tzw. Złotą Szablę Prezydenta wz. 34, podczas uroczystej promocji na skarpie wiślanej w Grudziądzu.